سردرد کرونا

به طور کلی برای کرونا ویروس( کوید 19 ) سه عارضه شایع نورولوژیک مشخص شده است:

• انسفالیت ویروسی که خودش را با سردرد، تشنج، اختلال سطح هوشیاری و تب نشان می دهد.
• درگیری توکسیک عفونی مغز
• حوادث عروقی مغز مثل سکته مغزی

کوید 19 از طریق ترشحات تنفسی منتقل می شود و بیش از 50 درصد موارد انتقال این ویروس از طریق افراد بی علامت اتفاق می افتد. دوره کمون (مدت زمان ورود ویروس به بدن تا شروع علائم) بین یک تا چهارده روز دارد و نشانه های شایع آن تب، خستگی، سرفه، از دست دادن حس بویایی و چشایی و علائم تنفسی هستند. علائم گوارشی مثل اسهال و استفراغ هم ممکن است دیده شود.

ارتباط سردرد و ویروس کرونا

معتبر ترین مقاله ها نشان می دهند که حدود 36.4 درصد از افراد مبتلا به کرونا ممکن است علائم مربوط به سیستم عصبی را نشان بدهند که شایعترین آنها سردرد است که در 8 درصد بیماران مبتلا به کرونا گزارش شده است. بعد از آن اختلال سطح هوشیاری و پارستزی (بی حسی و گزگز اندامها ) ممکن است اتفاق بیافتد.

پس به طور کلی حدود 40 درصد بیماران مبتلا به کرونا سردرد ، اختلال سطح هوشیاری و سایر اختلالات سیستم عصبی را نشان می دهند.

توصیه شده بیماران مبتلا به کرونا از نظر درگیری سیستم عصبی بررسی شوند چراکه اگر بیمار مبتلا به کوید 19 دارای علائم نورولوژیک مثل سردرد باشد ممکن است سریعتر به سمت بد حالی پیش رود.

نشانه های سیستم عصبی مرکزی (CNS) در بیمار مبتلا به کرونا می تواند به صورت سردرد ، سرگیجه ، اختلال هوشیاری ، عدم تعادل و تشنج باشد. درگیری سیستم عصبی محیطی (PNS) می تواند به صورت اختلال حس بویایی و چشایی و حتی اختلال دید و نورالژی (درگیری اعصاب محیطی) و درگیری سیستم موسکولو اسکلتال و ماهیچه ها باشد.

ولی به طور کلی شایعترین علائم نورولوژیکی که در بیماران مبتلا به کرونا (کوید 19 ) دیده می شود همان سردرد و سرگیجه هستند. سردرد یک نشانه غیر اختصاصی است که می تواند تشخیص کوید 19  را سخت کند ولی CDC اعلام کرده است که سردرد حتی می تواند یک علامت اولیه کرونا ویروس باشد.

نکته قابل توجه این است که در این پاندمی ویروس کرونا هر بیماری که با یک سردرد جدید تازه شروع شده و یا با تغییر الگوی سردرد قبلی خود مراجعه می کند باید حتما از نظر ابتلا به کرونا (کوید 19) بررسی شود.

یک شرح حال مناسب از بیمار مبتلا به سردرد که آیا ارتباطی با فرد مبتلا به کرونا داشته است یا نه و در نظر گرفتن اینکه سایر علائم مربوط به کرونا در این بیمار وجود دارد یا نه حائز اهمیت است .

اگر بیمار مشکوک به کرونا بود حتما باید یک تست تشخیصی PCR از نظر کوید 19 انجام دهد.

سردرد بیماران مبتلا به کرونا می تواند عارضه ای از هایپوکسی (کاهش اکسیژن رسانی به مغز ) یا عارضه ای از انسفالیت ( التهاب بافت مغز ) و یا سکته مغزی (استروک ایسکیمیک ) و یا افزایش فشار مغز باشد.

الگوی سردرد بیماران مبتلا به کرونا مشخصه اختصاصی ندارد معمولا سردرد جنرالیزه است و عمدتا در ناحیه پیشانی و پس سری حس می شود. سردرد مداوم و ادامه دار است می تواند ضرباندار باشد یا فشارنده و مشخصات سردرد تنشی را داشته باشد. معمولا به دوز بالای مسکنها مقاوم است. سردرد پوزیشنال یا وضعیتی را بسیاری از بیماران گزارش کرده اند.

نکته قابل توجه این است که به موازات بدتر شدن علائم تنفسی معمولا سردرد هم افزایش پیدا می کند و بدنبال تشدید سرفه ها سردرد هم شدت بیشتری پیدا می کند. علائم همراه دیگر شامل کاهش اشتها ، اختلال خواب ، فتوفوبی (حساسیت به نور ) و درد گردن است.

مسئله مهم این است که بیماری که قبلا سابقه سردرد میگرنی یا تنشی را داشته است بدنبال ابتلا به کرونا دچار سردرد های شدید مقاوم به درمان می شود. نکته مهم دیگر که باید توسط متخصص سردرد تشخیص داده شود این است که این سردرد اولیه است یا ثانویه؟ و این درحالیست که تا جایی که امکان دارد باید از انجام MRI در بیماران مبتلا به کرونا اجتناب کنید، یکی به علت اینکه بیمار در اثر ماندن طولانی مدت در دستگاه ام آر آی می تواند دچار ریسک کاهش اکسیژن و شدت علائم تنفسی شود و نکته دیگر اینکه خطر ابتلا سایر بیماران به کرونا که از دستگاه ام آر آی استفاده می کنند نیز افزایش می یابد.

درمان سردرد بیماران مبتلا به کرونا در مرحله اول هیدراتاسیون ( رساندن آب به میزان کافی ) می باشد. مسکن ها و ضد تشنج ها ممکن است توسط متخصص سردرد تجویز شود.

در مورد سردردهای ثانویه در بیمار مبتلا به کرونا ترومبوز ورید مغزی ( CVT ) یا انسفالیت (التهاب بافت مغز ) و حوادث عروقی مغز را باید در نظر داشت.

یک نوع سردرد که بیشتر در کادر درمان گزارش شده است سردردهای ناشی از استفاده طولانی مدت از ماسک و شیلد است که مکانیزمهای مختلفی دارد از جمله کاهش اکسیژن رسانی به مغز ، افزایش دی اکسید کربن و استرسی که همراه با آن وجود دارد.

دیده شده کسانی که سابقه میگرن داشته اند معمولا به دنبال استفاده طولانی مدت از ماسک سردردهای شدیدتری میگیرند به طوریکه 82 درصد افراد مبتلا به میگرن افزایش فرکانس و مدت زمان سردرد و افزایش میزان استفاده از داروهای مسکن را بدنبال استفاده از ماسک گزارش کرده اند.

سردرد سرویکوژنیک ( درد گردن ) با توجه به استفاده طولانی مدت از بند ماسک  و سردرد تنشی در اثر استرس ناشی از ابتلا به کرونا گزارش شده است.

کرایتریای تشخیصی ICHD3 برای این نوع سردردها شامل موارد زیر است:

• بعد از یک ساعت استفاده مداوم از ماسک و محافظها سردرد ایجاد می شود.
• در بیشترین محل فشار بیشترین درد وجود دارد.
• بعد از یک ساعت از زمانیکه ماسک برداشته می شود شدت سردرد هم کاهش می یابد.

علائم کرونای جهش‌یافته انگلیسی

به طور کلی کروناها و خانواده ویروس‌هایی مانند کرونا مانند سرماخوردگی، آنفلوآنزا، مِرس، سارس و... علائم اولیه‌شان شبه سرماخوردگی است و می‌تواند با آبریزش بینی، گرفتگی و درد عضلات، سردرد، سرفه و... آغاز شود. در کرونا تفاوت این هست که کرونا تب شدیدی می‌دهد که با دارو رفع نمی‌شود و همراه با یک بدن‌درد و خستگی مفرط است. در برخی موارد با از بین رفتن حس بویایی همراه است،گاهی هم با علائم گوارشی همراه است. علائم گوارشی از اختلال در چشایی گرفته تا اسهال،از بین رفتن بویایی، استفراغ و تهوع میباشد.

کووید دلتا

کووید دلتا تهاجمی تر از انواع قبلی نیست و مرگ و میر ناشی از واریانت دلتا بیشتر نیست اما نیازمند درمان طولانی تری است.اغلب در بعد از یک دوره علائمی مثل کمردرد، گلودرد، آبریزش بینی، اسهال و ...که اغلب بیماران به آن توجهی نمی کنند (فاز یک، فاز تکثیر ویروس)، حدودا پنج روزالی یک هفته بعد از فاز التهابی (فاز 2) شروع می شودکه در این فاز به طور همزمان ویروس در حال تکثیر است. ادامه درمان ضد ویروس و شروع درمان ضد التهابی کمک کننده است. این فاز معمولا در کووید دلتا نسبت به انواع دیگر بیشتر طول می کشد و معمولا با تب و لرز شروع می شود ممکن است بعد از یک دوره بهبودی چند روزه مجددا حملات تب تکرار شودکه علت آن تکثیر همزمان ویروس با پدیده های التهابی است.

آیا علت سردرد کروناست؟

بروز سردرد دلایل مختلفی می تواند داشته باشد، سردرد یک علامت است و الزاما به این معنی نیست که هر فردی که سردرد دارد پس به کرونا مبتلا شده است، به اختصار به دلایل بروز سردرد می پرداریم:

- فشار خون بالا

- حساسیتهای فصلی

- نوشیدنی های الکل دار

- سردرد میگرنی

- سردرد بعد از سیگار

- ضعیف شدن چشم ها

- خستگی چشم

- ضربه به سر

- سردرد عصبی

در صورتی که علاوه بر سردرد علائمی همچون خستگی، کوفتگی بدن، از دست دادن حس بویایی و چشایی و یا تب دارید، به پزشک مراجعه کنید و تست کرونا (PCR) بدهید

درمان سردرد میگرنی در دوره پاندمی ( همه گیری) کرونا

تفاوت زیادی با موارد معمول ندارد. مطالعات نشان داده اند که Tele Health یا درمان از راه دور مثل ویزیت آنلاین بیماران مبتلا به سردرد کرونایی هیچ تفاوتی از نظر اثر بخشی با ویزیت در مطب نداشته است. برای درمان حمله میگرنی همچنان استفاده از مسکنها ، تریپتانها ، ضد تهوع و مهارکننده رسپتور CGRP استفاده می شود . با توجه به اینکه در این دوران پاندمی کرونا بیماران مبتلا به میگرن دچار استرس و تنش زیادی هستند و احتمال رفتن به فاز میگرن استاتوس که در آن بیمار سردرد های مداوم 24 ساعته بمدت حداقل 72 ساعت دارد زیاد است، از طرفی برای جلوگیری از مراجعه بیماران مبتلا به میگرن به اورژانس و بستری شدن آنها به منظور پیشگیری از ابتلا به کرونا توصیه می شود قبل از شدید شدن سردردها حتما به متخصص میگرن خود مراجعه کنند تا در صورت لزوم داروهای پیشگیری کننده از حمله های میگرنی برای آنها تجویز شود .

توصیه می شود برای اینکه بیماران مبتلا به میگرن در دوران پاندمی کرونا دچار حمله های سردرد شدید و مجبور به مراجعه به اورژانس یا بستری نشوند برای پیشگیری تزریق بوتاکس تخصصی میگرن در شرایط حفاظت شده با ماسک انجام شود.

کرونای اومیکرون باعث بروز چه علائمی می‌شود؟به نظر می‌رسد که خارش گلو و خستگی مفرط جز علائم گونه اومیکرون ویروس کرونا است.گونه جدید ویروس کرونا که اومیکرون نام دارد برای اولین بار در آفریقای جنوبی شناسایی شد. سازمان جهانی بهداشت (WHO) نیز آن را جز علائم نگران کننده در نظر گرفت، بنابراین بسیاری از کشورها تصمیم گرفتند قوانین پیشگیرانه جدی و شدیدی را اعمال کنند.

تحقیقات نشان می‌دهد که احتمال ابتلای دوباره به بیماری کووید ۱۹ در نوع اومیکرون بیشتر است، یعنی افرادی که پیش از این به بیماری کرونا مبتلا شده‌اند هم ممکن است به گونه اومیکرون ویروس کرونا آلوده شوند. به همین دلیل متخصصان و مقامات بهداشتی بر لزوم رعایت اقدامات پیشگیرانه از جمله استفاده از ماسک، حفظ فاصله اجتماعی و حضور نیافتن در محیط‌های شلوغ تاکید کرده‌اند.

گونه اومیکرون ویروس کرونا تا کنون اثرات بسیار خفیفی در میان بیماران ایجاد کرده است، اما این علائم با گونه دلتا متفاوت است. افراد مبتلا به گونه اومیکرون ویروس کرونا اعلام کرده‌اند که از علائمی مانند خستگی شدید، بدن درد، سردرد و خارش گلو به جای گلودرد رنج می‌برند و علائمی مانند سرفه یا از دست دادن حس بویایی یا چشایی را تجربه نکردند. هنوز میزان دقیق قدرت انتقال‌پذیری و شدت بیماری کووید ۱۹ ناشی از این گونه جدید ویروس کرونا مشخص نشده است. ولی همچنان سردرد به عنوان یکی از علائم انواع ویروس کرونا بحساب می آید و توصیه می شود سردردها بخصوص سردردهای طولانی مدت را در دوران همه گیری ویروس کرونا جدی بگیرید، همچنین شرکت داروسازی مدرنا اعلام کرده واکسنهای تولید شده در برابر نوع جدید از محافظت کمتری برخوردار است.