سردرد ناشتا چیست؟ ناشتا بودن چگونه موجب سردرد می‌گردد؟

سردرد ناشتا نوعی سردرد است که پس از 16 ساعت غذا نخوردن یا بیشتر رخ می دهد. ممکن است هنگام حذف وعده‌های غذایی، هنگام تمرین روزه‌های متناوب(رژیم فستینگ) یا زمانی که به دلایل مذهبی مانند ماه رمضان روزه می‌گیرید، سردرد داشته باشید.

سردرد ناشتا معمولاً خفیف تا متوسط است و ضربان یا نبض ندارد. سردرد ناشتا ممکن است در سرتاسر سر احساس شود (منتشر می شود)، یا ممکن است درد در اطراف پیشانی متمرکز شود. سردردهای ناشتا و سردرد ماه رمضان با کاهش قند خون (هیپوگلیسمی) و کم آبی بدن مرتبط است. آنها همچنین می توانند با ترک کافئین مرتبط باشند. سردرد معمولا بعد از خوردن غذا از بین می رود.

در این مقاله درباره سردردهای ناشتا صحبت می شود. علل بالقوه سردردهای ناشتا و راه های پیشگیری از آن نیز بررسی خواهد شد.

علائم سردرد ناشتا

سردرد ناشتا معمولاً زمانی اتفاق می‌افتد که افراد به مدت هشت ساعت یا بیشتر غذا نخورند. اما خبر خوب این است که وقتی دوباره شروع به غذا خوردن کنید(مثلا بعد از افطار)؛ سردرد در عرض 72 ساعت از بین می‌رود.

شدت درد سردرد معمولاً خفیف تا متوسط است. این نوع سردرد در قسمت پیشانی قرار دارد و ضربان ندارد. بنابراین سردرد ناشتا بیشتر شبیه سردرد تنشی است تا میگرن. با این حال، روزه گرفتن می تواند باعث ایجاد میگرن در افرادی شود که سردردهای میگرنی دارند.

هر چه بیشتر بدون غذا بمانید، احتمال بروز سردرد ناشتا بیشتر می شود. تحقیقات همچنین از این یافته حمایت می کند که افرادی که به طور معمول دچار سردرد می شوند، نسبت به افرادی که سردرد ندارند، بیشتر در معرض سردرد ناشتا قرار دارند.

علل سردرد ناشتا

علت دقیق سردرد ناشتا هنوز مشخص نیست. هرچند نظریه برای اینکه چرا این اتفاق می افتد وجود دارد.

هیپوگلیسمی

یکی از دلایل احتمالی سردرد ناشتا، هیپوگلیسمی یا قند خون پایین است. برای برخی از افراد با ساختار ژنتیکی خاص، تغییرات جزئی در قند خون ممکن است بر گیرنده های درد در مغز تأثیر بگذارد. این منجر به سردرد ناشتا می شود

از سوی دیگر، برخی از دانشمندان قند خون را عامل سردردهای ناشتا نمی دانند زیرا:

1. گلیکوژن، شکل ذخیره سازی گلوکز در بدن است. در افراد سالم، سطح گلیکوژن در کبد برای حفظ سطح طبیعی قند خون به مدت 24 ساعت کافی است.
2. سردرد ناشتا حتی اگر سطح قند خون طبیعی باشد نیز ممکن است رخ دهد.
3. قند خون پایین مربوط به مصرف انسولین در افرادی که میگرن می گیرند باعث سردرد نمی شود.
4. سردرد از علائم قند خون پایین نیست که باعث شود افراد به دنبال درمان‌های اورژانسی باشند.
5. سردردهای ناشی از هیپوگلیسمی دارای کیفیت ضربانی هستند در حالی که سردردهای ناشتا اینگونه نیستند.

ترک کافئین

ترک کافئین همچنین با سردردهای ناشتا مرتبط است. این، مانند کاهش قند خون، بحث برانگیز است.

سردرد ناشی از ترک کافئین معمولاً حدود 18 ساعت پس از آخرین مصرف کافئین رخ می دهد. این شبیه به الگویی است که در سردرد ناشتا مشاهده می شود. علاوه بر این، سردرد مرتبط با کافئین علائمی مشابه سردرد تنشی و سردرد ناشتا دارد.

با این حال، افراد حتی زمانی که به طور منظم کافئین مصرف نمی کنند، همچنان سردردهای ناشتا دارند. این نشان می دهد که ترک کافئین دلیل اصلی سردردهای ناشتا نیست.

در واقع، بسیاری از دانشمندان فکر می کنند که سردرد ترک کافئین موجودیتی جدا از سردرد ناشتا است. در واقع، این سردردها به طور جداگانه در سیستمی که محققان پزشکی برای طبقه بندی سردردها استفاده می کنند، کدگذاری شده اند.

کم آبی بدن یا استرس

علل دیگری نیز برای سردردهای ناشتا مطرح شده است. از جمله کم آبی بدن و استرس هستند. گاهی اوقات، استرس چیزی است که باعث می شود افراد در وهله اول غذا نخورند.

نکته اصلی در اینجا این است که علت دقیق سردرد ناشتا هنوز ناشناخته است. ممکن است تعدادی از عوامل دخیل باشند. همچنین ممکن است برای هر فردی متفاوت از فرد دیگر، باشد.

سردرد ناشی از رژیم فستینگ

روزه متناوب یا رژیم فستینگ، یک برنامه غذایی است که شامل دوره های برنامه ریزی شده غذا خوردن عادی و به دنبال آن دوره های برنامه ریزی شده روزه‌داری است. چندین پروتکل مختلف فستینگ وجود دارد. بسته به اینکه کدامیک را دنبال می کنید، ممکن است سردرد را به عنوان یکی از عوارض جانبی این رژیم لاغری تجربه کنید.

برای مثال، برخی از افرادی که در برنامه‌های روزه‌داری متناوب شرکت می‌کنند، سردرد خود را در چند روز اول پس از پیروی از برنامه غذایی گزارش کرده‌اند. این سردردها خفیف هستند و در روزهای اولیه پیروی از برنامه شایع‌تر هستند. آنها معمولاً زمانی که دوباره شروع به خوردن کنید برطرف می شوند. اگر در طول روزه داری متناوب دچار سردرد می شوید، ممکن است نیاز به مصرف آب بیشتر داشته باشید تا هیدراته بمانید.

مطالعات نشان داده‌اند که سردرد شایع‌ترین عارضه جانبی در افرادی است که از برنامه‌های ناشتا متناوب پیروی می‌کنند؛ با سردرد خفیف در 1/36% موارد، سردرد متوسط در 7/17% موارد و سردرد شدید در 5/7% موارد گزارش شده است.

تحقیقات مشخص نکرده‌اند که کدام پروتکل‌های رژیم روزه‌داری متناوب، بیشتر باعث سردرد می‌شوند؛ اما به طور کلی، هر چه دوره روزه‌داری طولانی‌تر باشد، احتمال بروز سردرد بیشتر می‌شود.

جلوگیری

راه واضح برای پیشگیری از سردرد ناشتا، حذف نکردن وعده های غذایی است. حتی وقتی کاری غیرمنتظره پیش می آید؛ مانند یک جلسه کاری طولانی یا تاخیر در پرواز، سعی کنید کمی غذا یا یک حبه قند بخورید. این ممکن است تمام چیزی باشد که بدن شما برای دفع سردرد به آن نیاز دارد.

برخی افراد به دلایل مذهبی روزه می گیرند. این اغلب به معنای گذراندن زمان بسیار طولانی‌تری بدون غذا و آب است. روزه های مذهبی ممکن است برای دفع سردرد اجازه خوردن یا آشامیدن حتی به مقدار کم را ندهند.

سردرد در طول روزه های مذهبی ممکن است با افت قند خون یا کم آبی بدن و ترک کافئین مرتبط باشد. اگر در روزهای غیر روزه داری به طور منظم کافئین می نوشید، ممکن است محدود کردن مصرف کافئین در هفته های قبل از شروع روزه، به کاهش سردردها کمک کند. قبل از شروع دوره و پرهیز از آب و سایر مایعات، مطمئن شوید که به خوبی هیدراته شده اید.

اگر سردرد در طول روزه‌داری مذهبی برای شما مشکل ساز است، بهتر است با یک پزشک متخصص در مورد پیشگیری از سردرد با داروها، مانند یک داروی ضد التهابی غیراستروئیدی با  اثر طولانی‌مدت‌تر (NSAID)، صحبت کنید. از آنجایی که سردردهای ناشتا در افراد با سابقه میگرن شایع تر است، مصرف یک داروی ضد میگرن قبل از روزه داری ممکن است کمک کننده باشد. جهت بررسی و تجویز دارو به کلینیک سردرد تهران مراجعه فرمایید.

خلاصه

سردرد ناشتا می تواند شبیه سردرد تنشی باشد. دانشمندان هنوز دلیل دقیقی که چرا نخوردن غذا می تواند باعث سردرد شود را نمی دانند. به نظر می رسد در افرادی که به طور معمول سردرد می گیرند، سردرد ناشتا، بیشتر اتفاق می افتد. بهترین کاری که می توانید انجام دهید این است که وعده های غذایی معمولی بخورید که انرژی و سطح قند خون شما را ثابت نگه دارد و مراقب مصرف کافئین خود باشید.